- Con este demoledor informe, xa son seis as ocasións nas que a ONU alerta a España sobre o seu incumprimento da Convención sobre os Dereitos das Persoas Con Discapacidade, un tratado que ratificou en 2008 e que é de obrigado cumprimento
- Agustín Matía, director de Down España: “Trátase da maior crítica que recibiu o noso país en materia de dereitos humanos; unha chamada de atención moi severa, como nunca antes tivera a nosa nación”
- Down España pide por carta ao Ministerio de Educación que convoque canto antes o Foro de Inclusión educativa para debater o informe e a súa aplicación
O pasado 22 de marzo, o Comité da ONU sobre os dereitos das persoas con discapacidade emitiu un informe provisional no que denunciaba de xeito contundente que España vulnera gravemente o dereito á educación inclusiva dos nenos e nenas con discapacidade e criticaba directamente que a LOMLOE “permita un dobre sistema de ensinanza discriminatorio” e que las leis de varias comunidades autónomas apoien “os centros educativos segregadores”.
Segundo Nacións Unidas, en España hai máis de 41.000 alumnos e alumnas con discapacidade que están escolarizadas nalgunha modalidade de ensino segregadora; cifra que, segundo se constata, nos últimos anos aumentou, xa que cada vez son máis os centros educativos ordinarios que aparta a este alumnado en aulas especiais. Esta situación é incompatible co modelo educativo inclusivo que, segundo dita a lei actual, debería estar establecido en España en 2031 e, a data de hoxe, está moi lonxe de cumprirse.
Para Agustín Matía, director de Down España, o informe deixa claro que “a educación inclusiva e de calidade das persoas con discapacidade é un DEREITO, non unha simple recomendación e, por tanto, como dereito fundamental, está asociado á persoa con discapacidade e debe respectarse; por encima da decisión de pais, nais ou outros familiares”. “O titular do dereito á educación inclusiva -continúa Matía- é a propia persoa con discapacidade e os familiares teñen o deber de coidado e apoio á inclusión educativa”.
Para Matía, posto que todas as persoas con discapacidade teñen dereito á educación inclusiva, o sistema escolar debe crear apoios individualizados e axustes razoables para conseguilo. “O sistema educativo (xeral) é inclusivo e, por tanto, non existe un dereito á educación especial. Non pode haber dous sistemas educativos (xeral e especial) e, como sinala o informe, escolarizar en centros especiais ou en aulas especiais nun centro ordinario é unha forma de discriminación e, en consecuencia, incompatible coa Convención”.
Para Matía “a oposición, a resistencia ao cambio do sistema educativo débese aos intereses creados que queren evitar esa transformación. Neste momento, en España existe unha maioría de persoas con discapacidade intelectual mal atendida educativamente (sen apenas apoios na aula, sen axustes…) que ten unha enorme presión (de colexios, docentes, inspectores e administracións) para “ir encaixando” nas estruturas separadas da mal chamada ‘educación’ especial, para evitar así ter que facer cambios profundos no sistema educativo”.
Para Down España é “absolutamente necesario” transformar o sistema educativo actual para que os nenos e nenas coa síndrome de Down poidan aprender nunha escola inclusiva de calidade que garanta o seu dereito á educación. Por iso, tras a publicación deste último informe, a federación estatal dirixiuse por carta á ministra de Educación, Formación Profesional e Deportes, Pilar Alegría, para esixirlle que se tomen as medidas oportunas para implementar canto antes o “Plan para a Educación Inclusiva” -ao que o Ministerio na LOMLOE comprometeuse a desenvolver nun prazo de 10 anos- que garanta a educación de calidade para todo o alumnado.
Na mencionada carta, Down España solicita ao Goberno:
- A elaboración urxente do ‘Plan de Inclusión Educativa’ que cumpra os requirimentos da ONU para que a inclusión educativa aplíquese de forma xeneralizada nas nosas escolas. Sen escusas, con valentía e contando co talento e coñecemento experto que ten o noso país”. Para Down España “é imprescindible a coordinación coas Comunidades Autónomas e os axentes educativos neste proceso de transformación tan laborioso e complexo, xa que calquera atraso na súa aprobación, levaría consigo inmobilismo e posibilidades de fracaso”.
- Que se aproben medidas de inclusión positivas: accesibilidade, apoios para a inclusión dentro das aulas, axustes nos centros para a eliminación de barreiras e a aplicación do “Deseño Universal de Aprendizaxe”.
- Que se promovan cambios nas valoracións do alumnado con discapacidade, se outorgue maior importancia ás súas potencialidades e se analicen as barreiras (estruturais, curriculares, metodolóxicas, organizativas…) que o sistema ten para o alumnado en todos os niveis.
- Que se promova un ambicioso plan de formación do profesorado sobre estratexias e prácticas educativas inclusivas que permita aos e ás docentes converterse en verdadeiros axentes de transformación educativa nas escolas e que nas nosas Facultades de Educación se fomente a formación, a visión e o enfoque da inclusión educativa.
- Que se fomente a participación de organizacións de familias e de apoio a persoas con discapacidade nas nosas escolas coa finalidade de ofrecer e compartir a súa formación, coñecementos, experiencia, recursos.
- Que se contemple maior financiación nos orzamentos públicos que permita levar adiante o reto de transformación inclusiva do noso sistema escolar.
- Que se convoque, canto antes, o Foro de Inclusión educativa, como espazo lóxico e natural onde formular este tipo de debates.
Para Matía, “axustar o sistema educativo escolar para que proporcione educación ás persoas con discapacidade, sobre todo as de tipo cognitivo intelectual, é enormemente laborioso porque se trata de transformar a educación, non só de axustes, e iso asusta, xera medo e incerteza e necesita moita reflexión, diñeiro, formación e vontade”. “Sabemos da súa complexidade, pero se obviamos, negamos ou desacreditamos o informe da ONU e a Convención, e, en definitiva, non nos cremos os Dereitos das persoas con discapacidade, evitemos, polo menos, a hipocrisía de mencionalos”, conclúe.
